شخصیتی که احوال و آثار و افکار و گفتگو و کردار والای او در این کتاب مورد تحقیق و بررسی قرار می‌گیرد یکی از چهره‌های بسیار استثنایی و نادر بشری است که در آزاداندیشی جهانی و وسعت‌نظر انسانی و تفکر والای عرفانی ممتاز بوده و کمتر مانندی برای وی در بین افراد بشر به‌ویژه در بین ایرانیان بعد از اسلام می توان یافت.
این شخصیت ممتاز و استثنایی و کم نظیر ایرانی بایزید بسطامی عارف بزرگ قرن دوم و سوم هجری است که عارفان و دانشمندان و شاعران و متفکران ایرانی و اسلامی او را؛ سلطان‌العارفین، برهان‌الموحدین، مراد‌السالکین، برهان‌المحققین، حجه‌الخلایق، مرشدالسالکین، نامیده‌اند.