دفتر یادداشت‌های برادران کارامازوف در واقع طرح نسخه اولیه این رمان است. گفته‌های رمان و گفته‌های دفتر یادداشت‌ها عمدتا یکی است. برخی از طرح‌های اولیه صحنه‌ها در دفتر یادداشت‌ها با نسخه نهایی، حتی از نظر زبان شناختی، تقریبا یکسان است. تفاوت بین یادداشت‌ها و رمان، تفاوت بین عرضه طرح اولیه و تحقق یک اثر کامل است، تفاوت بین مفاهیم و تحقق دراماتیک مفاهیم.
در بیشتر موارد، بین یادداشت‌ها و رمان، رابطه دقیق روان‌شناختی و هوشمندانه‌ای وجود دارد؛ مفاهیم پیراسته می‌شود و روابط ساختاری کشف، مطرح و پیچیده‌تر می‌شوند. داستایفسکی در یادداشت‌ها می‌داند که در پی بیان چه چیزی است؛ اما صرفا با اتکا بر دانسته‌هایش همه معانی تلویحی و ضمنی را نمی داند، هم از نظر فرم و هم از نظر محتوا.