رویکردهای شناختی نوین، آسیب‌شناسی روانی را فراتر از شناخت‌های سطحی و افکار خودآیند بررسی کرده و به ریشه‌های عمیق‌تر شناختی یا همان طرح‌واره‌های شناختی و باورهای بنیادین می‌پردازد. اگر درمانگری بخواهد از تشکیل علایم حاد بیماری روانی پا را فراتر بگذارد باید به عملکرد فرد پیش از آغاز اختلال و پس از فروکشی مرحله حاد توجه کند. یافته‌های پژوهشی نشان می‌دهد طرح‌واره‌های شناختی نقش مهمی در ایجاد و تداوم اختلال‌های روانشناختی و نیز در عود یا بازگشت دوره‌های بعدی اختلال بازی می‌کنند.